Museo de Pontevedra

Un dos elementos máis emblemáticos do urbanismo e cidade de Pontevedra é sen dúbida a Fonte da Ferraría, cuxa restauración se rematou recentemente.

A fonte data xa do século XVI e estivo situada nun lateral da actual praza da Ferraría ata que foi demolida en 1857. Durante máis de setenta anos as súas pezas estiveron dispersas, recuperándose grazas ao interese de Casto Sampedro e outros membros da Sociedad Arqueológica, que as conservou na súa sede das Ruínas de San Domingos. En 1928 decidiuse a recolocación do conxunto nos xardíns que hoxe levan precisamente o nome de Casto Sampedro.

Para os traballos de reconstrución contouse co apoio de diverso material documental e gráfico. Aos datos recompilados polo propio Sampedro hai que engadir os estudos realizados por Filgueira Valverde e publicados en xornais e revistas da época. Como soporte gráfico contouse cunha representación hipotética na súa localización orixinal nun debuxo de Federico Alcoverro e cos bosquexos de Castelao que aquí se mostran. Unhas fotos das pezas reunidas e temporalmente montadas en San Domingos e as postais de chafarises de Camiña ou Viana do Castelo non fan máis que constatar a influencia portuguesa na de Pontevedra, sendo determinantes para a súa definitiva montaxe.

O documento que presentamos é unha carta que Castelao envía a Javier Sánchez Cantón e que se conserva no fondo de Sampedro (53-2). Está escrita nunha folla de caderno, abandonando o papel formal de loito que o remitente usaba naquela época pola morte do seu fillo. Non ten data concreta, pero a xulgar pola temática podería situarse perfectamente no ano 1928.

Dous asuntos resaltan no contido da misiva: Por un lado a implicación de Castelao no seguimento das obras do que sería o actual museo, materializada nunha serie de cartas dirixidas ao mesmo Sánchez Cantón con opinións e bosquexos de detalles dos edificios e que se publicou no seu momento tamén por José Filgueira Valverde. En segundo lugar formula unha serie de suxestións sobre as dimensións, forma e colocación das distintas pezas da desmembrada fonte, dado que mesmo algunha parte houbo que facela de novo. Acompaña ao texto unha folla con debuxos que ilustran as incógnitas suscitadas e as solucións achegadas, como por exemplo a posibilidade dunha pía principal decorada con baixorrelevos que nunca chegaron a realizarse. Tamén vemos que no deseño de Castelao se prescindiu totalmente da colocación da figura da Fama que coroaba o conxunto na súa orixe.

Mª Jesús Fortes Alén

Arquiveira do Museo de Pontevedra